Praktijkervaring Michelle

Met de dansschool hebben we een keer een optreden verzorgd in samenwerking met
een mannenkoor. Deze mannen verschilden van leeftijd tussen de 50 en de 85 jaar.

De indruk die de mannen op mij hebben gemaakt is dat ze heel sociaal en behulpzaam zijn.
Ze stelden een kleedkamer ter beschikking en pasten hun liedje qua tempo aan zodat wij er makkelijker op konden dansen.

Na het optreden hebben we nog een hele tijd met het koor en enkele toeschouwers van dezelfde leeftijdscategorie nagepraat onder het genot van een drankje. Het was erg gezellig! Ik ervaarde dat de ouderen heel sociaal waren en gewoon ook konden meepraten met de onderwerpen die voor ons belangrijk zijn. Ze hadden veel levenservaring en hadden vaak een andere kijk op dingen. Ik heb deze samenwerking als prettig ervaren.

De verschillende ontwikkelingen bij ouderen

Inleiding
De ouderdom is de levensfase die begint bij 65 jaar en loopt tot aan de dood. Deze fase wordt onder meer gekenmerkt door stoppen met werken, meer vrije tijd en nieuwe taken binnen de familie. Een ander woord voor oudere is ‘bejaarde’ of ‘senior’. 
In deze periode is meestal sprake van lichamelijke en geestelijke achteruitgang, maar het verschil tussen ouderen is in dit opzicht groot. Sommigen zijn nog gezond en volledig zelfredzaam, terwijl anderen ziekten of klachten krijgen, niet meer goed voor zichzelf kunnen zorgen en medische hulp nodig hebben. Veel ouderen behouden echter in opmerkelijke mate hun geestelijke vermogens en lichamelijke capaciteiten. 
De ouderdom kan worden beschouwd als de periode waarin alle ervaringen en vaardigheden die gedurende alle voorgaande levensfasen zijn verworven, tot een eenheid worden gesmeed (VGZ, 2014).

Lichamelijk ontwikkeling
Ouder worden brengt een groot aantal veranderingen met zich mee. Zo verandert de haarkleur, komen er meer rimpels, wordt de huid droger, trekt het tandvlees zich terug en hebben veel mensen een gebitsprothese nodig. 
Over het algemeen nemen lichamelijke kracht, lenigheid, reactiesnelheid, gezichtsvermogen en gehoor af. Veel voorkomende gezondheidsproblemen zijn onder andere gewrichtsaandoeningen, botbreuken, de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, beroertes, kanker en hart- en vaatziekten. Factoren zoals erfelijkheid en leefwijze bepalen mede de mate waarin ouderen vatbaar zijn voor deze problemen(VGZ, 2014).

Verstandelijke ontwikkeling
De verstandelijke ontwikkeling tijdens de ouderdom wordt beschouwd als een ontwikkeling met verschillende dimensies. Sommige verstandelijke vermogens blijven op hetzelfde niveau, maar andere kunnen afnemen naarmate de leeftijd vordert. Daarnaast kunnen kleine veranderingen optreden in de manier waarop ouderen hun verstandelijke vaardigheden gebruiken. 
Het leervermogen neemt vaak af en ouderen hebben vaak meer tijd nodig om eenvoudige procedures aan te leren dan jongere volwassenen. Verstandelijke processen verlopen in de levensfase van ouderdom minder snel en nauwkeurig. Ouderen presteren daarom minder goed dan jongeren bij tests die binnen een vastgestelde tijd moeten worden uitgevoerd (VGZ, 2014).

Emotionele en sociale ontwikkeling
Volwassenen beginnen in de ouderdom vaak met de evaluatie van hun leven. Als ze positief en tevreden op hun leven kunnen terugkijken en het gevoel hebben dat ze geleefd hebben zoals ze wilden leven, worden ze zich ervan bewust dat hun leven zinvol is. Sommige ouderen zien hun ervaringen echter als mislukkingen en kunnen zich daardoor afvragen wat hun leven waard is geweest. Ze kunnen het gevoel hebben dat er te weinig tijd over is en beginnen angst voor de dood te voelen. Dit kan gevoelens van wanhoop veroorzaken (VGZ, 2014).

Factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling in de ouderdom
De ouderdom is de laatste levensfase van een mens. Iemand die steeds meer tevredenheid bij zichzelf ervaart, kan met het ouder worden de verworvenheden van het leven evalueren en koesteren, omgaan met verlies en zich voorbereiden op de dood. Als echter het gevoel overheerst gefaald te hebben in werk, relaties of het leven als geheel, kan eenzaamheid, wanhoop of depressiviteit ontstaan. 
Daarnaast kan de geestelijke gezondheid van oudere mensen ernstig worden aangetast door verschillende lichamelijke aandoeningen. Het oudere lichaam is zeer vatbaar voor ziekte en letsels ('de ouderdom komt met gebreken'). Ouderen kunnen hierdoor afhankelijk worden en de voortdurende zorg en aandacht van anderen nodig hebben. 
Sociale en culturele factoren kunnen eveneens het leven van een oudere beïnvloeden. In onze, sterk op jongeren gerichte maatschappij waarin ouderen worden onderschat en over het hoofd worden gezien, kunnen zij zich eenzaam en neerslachtig gaan voelen (VGZ, 2014).

Bron: www.gezondvgz.nl

Wat is socialisatie? En wat is socialisatie specifiek bij ouderen?

Socialisatie kan verwijzen naar het proces waarbij iemand, bewust en onbewust, de waarden, normen en andere cultuurkenmerken van zijn groep krijgt aangeleerd.

Een andere beschrijving van socialisatie is het proces van adaptatie en integratie van nieuwkomers binnen een menselijk verband, waarin cultuur-overdracht van de ene generatie op de volgende een centrale rol speelt (Zwaan, 1993). Normen en waarden overbrengen hoort daar ook bij.

Als men kijkt naar de normen en waarden van de verschillende leeftijdsgroepen en de tijd waarin ze opgegroeid zijn, is er degelijk een verschil tussen leeftijdsgroepen. Jongeren zijn meer individualistisch ingesteld. Ouderen houden zich vast aan wat hun van jongs af aan al met de paplepel is ingegoten. Je moest volgens bepaalde normen en waarden leven (van de kerk bijvoorbeeld) en overtrad je een norm werd je daarop aangekeken. Dingen die nu aanvaardbaar zijn, waren toen groot taboe. Bovendien zal levenservaring ook wel een rol spelen, ouderen hebben meer meegemaakt en hechten zich daarom meer aan (bepaalde) normen en waarden.

Uit het onderzoek van de Wetenschappelijke Raad voor het regeringsbeleid is ook gebleken dat jongeren over het algemeen vinden dat onze waarden en normen niet achteruit gaan. Ouderen zien deze tendens meer en vinden onze normen en waarden wel achteruit gaan (Raad van Ministers, 2003).

Raad van Ministers. (2003) WRR-Rapport Waarden en normen en de last van het gedrag, Amsterdam, p 88.

Etniciteit onder de doelgroep ouderen

De laatste jaren is de groei onder allochtonen in Nederland erg omhoog geschoten, zo ook bij de oudere generatie.
Op 1 januari 2012 telde Nederland 3,5 miljoen allochtonen op een totale bevolking van 16,7 miljoen. Dit betekent dat 21% van de bevolking van allochtone afkomst was.

Er is een duidelijk verschil tussen de herkomstlanden wat betreft de omvang van de eerste en tweede generatie mensen. Dit komt omdat een aantal landen een langere migratiegeschiedenis hebben dan andere landen. Denk aan de tweede wereldoorlog en de gevolgen daarvan.
Op figuur 1 is te zien dat de landen Indonesië en Duitsland de grootste tweede generatie mensen hebben die in Nederland wonen. In figuur 2 is te zien dat de leeftijd van de westerse allochtonen relatief hoog is. Onder de westerse allochtonen is 17% ouder dan 65, wat vergelijkbaar is met het aandeel 65-plussers (18%) onder de autochtone bevolking. Dit betekent dus dat er in Nederland ongeveer  evenveel 65 plussers van beide categorieën leven. 

 Figuur 1: Westerse allochtonen, de 15 meest voorkomende landen.                             Figuur 2: Westerse allochtonen naar leeftijd en geslacht.

De leeftijdsstructuur van de niet-westerse allochtonen is jonger dan die van de autochtone bevolking en de westerse allochtone bevolking in Nederland, dit is op figuur 3 te zien. Op 1 januari 2012 was 33% van de niet-westerse allochtonen jonger dan twintig jaar; dat is ruim anderhalf keer meer dan in de rest van de bevolking (19% is jonger dan 20 jaar)

Figuur 3: Niet-westerse allochtonen naar leeftijd en geslacht.














Bron: www.nationaalkompas.nl

Manal's praktijkervaring

Vrijdag 23-05 ben ik samen met mijn moeder naar haar werk gegaan. Mijn moeder werkt in een bejaardenhuis in de wijk Kollenberg in Sittard. Mijn moeder heeft me voorgesteld aan de verpleegsters daar en heeft mij een rondleiding gegeven. Toen ik alles gezien had was ik wel benieuwd naar de bewoners daar en hoe zij het vonden.

Mijn moeder stelde me voor aan een hele lieve vrouw genaamd Annie (fictieve naam). Deze vrouw is uiteindelijk ook mijn informant geworden voor de individuele taaktoets. Annie vertelde mij uitgebreid over hoe zij het in het bejaardenhuis vond en hoe zij het ervaarde om een “ouderen” te zijn in deze maatschappij. Naast de leuke, vrolijke verhaaltjes kwamen ook de emotionele verhalen naar boven. Deze verhalen hebben mij allemaal weten te raken en ik merkte dat ik het ook echt interessant vond.

Ik ben naar het bejaardenhuis gegaan met de instelling “dat-het-moest-van-school” en “wanneer-mag-ik-weg?”, maar ik betrapte mijzelf erop dat ik het eigenlijk niet erg vond om daar te zijn. Sterker nog, ik vond het zelfs leuk. Het was indrukwekkend om te horen wat Annie allemaal had meegemaakt en hoe zij ermee omging. De indruk die ik had van ouderen, namelijk dat ze altijd deden klagen, maakte plaats voor een andere gedachte. Ik begon respect te krijgen voor Annie en was me ervan bewust dat zij vast niet de enige was die dit allemaal heeft moeten maken in de jaren dat zij leeft.

Annie is 86 jaar en dus al behoorlijk op leeftijd, maar zij was nog goed in staat om vele dingen te doen. Zo vertelde ze bijvoorbeeld dat ze graag lange afstanden aflegt tijdens een wandeling. Ik heb urenlang gesprekken gevoerd met Annie en ben blij dat ze mij een kijkje heeft laten nemen in haar leven. Dit heeft mij veel bewuster gemaakt van mijn eigen vooroordelen.

Cleo's praktijkervaring

Ik ben samen met mijn oma op een zaterdag ochtend mee geweest naar haar yogales. Dit is elke zaterdag om 10:00 tot 11:00. De gymschool waar ze deze les heeft ligt dicht bij haar in de buurt dus we waren lopend gegaan.

Het was een volle les. Er waren veel vrouwen tussen de 40 en 80 jaar.  De les begon eerst met een warming up. Veel stretchen en op de ademhaling letten. Het verbaasde mij hoe goed de oudere vrouwen nog mee konden doen. Natuurlijk waren de oefeningen wel op hun aangepast maar zo konden alles goed bijhouden. Voor mijzelf was het een beetje te rustig. Ik werd ook een beetje moe door de rustgevende muziek en de langzame oefeningen.

Toen het uurtje voorbij was zijn mijn oma en ik nog even buiten gaan kletsen met andere vrouwen. Mijn oma kent deze mensen dus ze wilde dat ik mij even zou voorstellen. De lerares kwam ook nog even naar me toe en vroeg aan mij hoe ik het vond. Uit beleefdheid heb ik verteld dat ik het erg leuk vond. Ik kon het niet maken om te zeggen dat ik het saai vond, iets wat in principe ook een vooroordeel is.

Het verbaasde mij dat oudere vrouwen nog zoveel doen om fit te blijven. Ik vond het leuk om te zien dat zij er nog veel plezier aan hadden. Ondanks dat mijn oma veel alleen is vind ik het fijn om te zien dat ze door haar yoga les even contact heeft met de andere oudere vrouwen. Zo heeft ze wel sowieso 1 keer per week interactie met anderen. 

Sean's praktijkervaring

Als ik aan praktijkervaring denk, denk ik aan een stage of een werkervaring met ouderen. In principe heb ik geen ervaring met deze 2 dingen, maar denk ik wel dat ik genoeg praktijkervaring heb omdat ik vaak met ouderen in aanraking kom bij de voetbalclub, tijdens school projecten of in het dagelijks leven. Als je het zo bekijkt, heeft iedereen wel een praktijkervaring met ouderen.

Tijdens de vorige leerperiode op school hebben wij studenten een adviesrapport voor de gemeente Sittard-Geleen moeten schrijven waarbij wij adviezen gaven over de manier waarop zij mensen met een beperking konden laten participeren in de wijk Leyenbroek in Sittard. De wijk Leyenbroek is een wijk waarin veel ouderen wonen.

Om een beter beeld te krijgen over een advies dat gegeven moest worden, zijn wij studenten de wijk in gegaan en hebben gepraat met de mensen in de wijk over het thema participatie. Gezien het feit dat er in de wijk veel ouderen aanwezig waren, zijn wij toen veel in aanraking gekomen met de oudere mens.

Tijdens deze interviews viel het mij op dat de ouderen erg vriendelijk waren en open stonden voor het onderwerp participatie, voornamelijk gericht op de participatie van mensen met een beperking.

Verder zijn wij in het ouderencentrum Vivantes in Geleen geweest om daar een interview te houden met een persoon die nauw betrokken was bij het onderwerp participatie van de mensen met een beperking. Omdat wij in dit ouderencentrum aanwezig waren, kregen wij vragen van de ouderen over onze aanwezigheid in het ouderencentrum. Ik ervaar de ouderen dus als een zeer betrokken, nieuwsgierige doelgroep die openstaat voor verandering, zolang deze verandering goed uitgelegd wordt richting de doelgroep. 

Sekse, gender & seksualiteit

2,7 miljoen ouderen in 2012

De bevolking van Nederland is geleidelijk aan het vergrijzen. Vergrijzing houdt in dat het aandeel ouderen in de totale bevolking toeneemt (zie Icoon: Interne link naar documentWat zijn de belangrijkste ontwikkelingen in het verleden?). Op 1 januari 2012 telde Nederland 2,7 miljoen ouderen (personen van 65 jaar en ouder). Dit komt neer op 16% van de totale bevolking. Daarnaast is sprake van 'dubbele vergrijzing'. Dit houdt in dat binnen de groep 65-plussers het deel 80-plussers toeneemt. Op 1 januari 2012 waren er 686.000 mensen van 80 jaar en ouder, wat neerkomt op 4% van de bevolking. Van de 65-plussers was 25% ouder dan 80 jaar (Nationaalkompas, 2013).

Meer oude vrouwen dan oude mannen

Van alle 65-plussers was op 1 januari 2012 1,2 miljoen man (44%) en 1,5 miljoen vrouw (56%). Onder de 80-plussers was zelfs 65% vrouw. De oudere bevolking is dus ongelijkmatig samengesteld naar geslacht: hoe hoger de leeftijd, hoe kleiner het aandeel mannen in de bevolking (zie figuur 1). Dit hangt direct samen met verschillen in sterftekansen naar geslacht: op alle leeftijden hebben mannen een hogere sterftekans dan vrouwen (zie ook Icoon: Interne link naar documentSterfte). In de toekomst zullen deze scheve geslachtsverhoudingen wel minder scheef worden vanaf 70-jarige leeftijd, omdat het verschil in levenverwachting tussen mannen en vrouwen kleiner zal worden (Garssen, 2011). 

Figuur 1: Aandeel mannen en vrouwen in de oudere bevolking (personen vanaf 65 jaar) naar leeftijd, 1 januari 2012 (Bron: CBS Bevolkingsstatistiek). 

Seksuele Oriëntatie

Roze Ouderen Salon

Maandelijks op vrijdag kleurt locatie Delfshove roze. Zo laten we zien dat roze ouderen van harte welkom zijn! Iedere laatste vrijdag van de maand opent 'De Roze Ouderen Salon' haar deuren voor een ongedwongen, gezellige ontmoeting tussen senioren (vanaf 55 jaar) met een andere seksuele geaardheid. Een bijeenkomst speciaal voor homoseksuele, lesbische, biseksuele en transgender ouderen uit de buurt, stad en omgeving. Tijdens deze bijeenkomsten staat gezelligheid voorop en komen diverse thema’s en (homoseksuele) onderwerpen aan bod (Pieter van Foreest, n.d.).

Bron: www.pietervanforeest.nl

Religie en ouderen

Religie en spiritualiteit tijdens de ouderdom

Een groot deel van de ouderen zijn gelovig en vinden spiritualiteit een belangrijk onderdeel van hun leven. Tegelijkertijd gaat de helft minder dan één keer per maand naar de kerk. Volwassen vrouwen zijn geloviger dan mannen en ze participeren meer in een georganiseerd geloof. In de VS worden langzaam maar zeker de baptisten en het katholieke geloof minder aangehangen. Men staat ook minder achter geloofsorganisaties en hun leiders, en in de spirituele- en morele status van de natie. Tegelijkertijd wordt men toleranter voor andere geloven. Deels komt dit door de babyboomgeneratie die experimenteren en onafhankelijk denken nastreeft. 
De sterkte van de geloofsovertuiging kan variëren tijdens het leven: bijvoorbeeld jongvolwassen sterk, middelbare leeftijd zwak en met ouderdom weer sterk. Een betekenisvol geloof hebben en daar actief aan deelnemen is gecorreleerd met meer levensgeluk. De richting van de causale relatie is echter nog niet duidelijk.

Religie en gezondheid

Doorgaans is er ook een positief verband tussen geloof en gezondheid, op enkele stromingen na die bijvoorbeeld medicijnen afzweren. Mogelijk dat dit positieve effect op gezondheid sterker geldt voor vrouwen, zo bleek uit longitudinaal onderzoek (McGullough  en Laurenceau, 2005). Deze positieve effecten ontstaan waarschijnlijk doordat sommige religies: een vorm van gezondheidszorg-steun geven, gezondheidsgedrag bevorderen  en sociale steun geven waardoor angst, depressie en eenzaamheid voorkomen wordt. Geloof genereert vaak ook hoop en de motivatie tot herstel. Sommige onderzoeken laten zien dat bidden stress, pijn en spierspanning kan verlichten. HIV patiënten die aanmerkelijk langer leefden dan verwacht, onderscheiden zich door een actief geloof.

Religie in ouderen volwassenen

Tussen de 55 jaar en de 70 jaar neemt de spiritualiteit sterk toe. Bij vrouwen is die toename sterker dan bij mannen. Er is een correlatie tussen religie op jongere leeftijd en op latere leeftijd, in die zin is het ‘jong geleerd, oud gedaan’. Mensen van 65 jaar zijn meer gelovig dan jongeren en ook meer actief daarin. Ouderen met een sterk geloof hebben meer zelfwaarde, zien meer de zin van het leven, hebben meer levenstevredenheid en zijn meer optimistisch (McGullough  en Laurenceau, 2005). Geloof of spiritualiteit helpt ouderen omgaan met het verlies en afscheid die de ouderdom met zich meebrengt. In de laatste levensjaren neemt de kerkgang af, maar neemt de religiositeit en de daaruit ervaren steun vaak toe. Extra voordeel van actieve deelname door ouderen is dat ze daardoor adviezen aan jongeren kunnen geven en op deze wijze sociaal betekenisvol kunnen participeren. Soms nemen ze binnen een religieuze setting ook rollen op die ze op jongere leeftijd niet konden vervullen.
Ook bidden en mediteren is gecorreleerd met langer leven, zo bleek uit een onderzoek onder christelijke gelovigen. Mogelijk omdat het de stressreactie dempt (McGullough  en Laurenceau, 2005).

McCullough, M. E., & Laurenceau, J. P. (2005). Religiousness and the trajectory of self-rated health across adulthood. Personality and Social Psychology Bulletin, 31(4), 560-573.

Klasse en talent ouderen

Klasse:

Men kan de ontwikkelingsfase van bejaarden in twee periodes indelen:

-         De vroege ouderdom;
      Dit zijn jonge ouderen van 65 tot 75 jaar. Men spreekt ook wel eens van jong bejaarden. Zij zijn net met pensioen en hebben dus voldoende financiële middelen. Zij zijn meestal nog gezond en zeer actief, ze gaan bv. nog regelmatig fietsen. Deze bejaarden hebben nog voldoende mogelijkheden om van het leven te kunnen genieten.

-         De late ouderdom; Dit zijn ouderen van 75 jaar en ouder. Men spreekt hier ook wel eens van hoog bejaarden. Zij zijn meestal minder actief en hebben een minder goede conditie en gezondheid. Zij zijn vaak afhankelijk en hulpbehoevend.( Lisse, 2006)

Dementerende ouderen:Dementie is een gevolg van een hersenaandoening, meestal de ziekte van Alzheimer of een vaataandoening. Dementie wordt vaak geassocieerd met ouderdom, maar is geen onvermijdelijk gevolg van ouderdom. De meeste 65-plussers functioneren verstandelijk gezien goed. Het geheugen en het denken wordt doorgaans wel wat trager en minder flexibel met het ouder worden, maar dat is een heel natuurlijk proces. Bij dementie worden denken, oriëntatievermogen, begrip, leer- en oordeelvermogen en taalgebruik minder, terwijl het bewustzijn helder blijft. Maar het meest opvallende aspect van dementie zijn de ernstige geheugenproblemen. In het begin tast dementie het korte-termijngeheugen het meest aan. Later breiden de problemen zich ook uit over het lange-termijngeheugen. Het opnemen van nieuwe informatie lukt niet meer, en er ontstaan problemen met lezen, praten, schrijven en rekenen.( Mondriaan, 2014)

Bron: www.mondriaan.nl

Ouderen met een beperking:
Een op de vijf ouderen heeft lichamelijke beperkingen

In 2007 had een op de vijf ouderen van 55-80 jaar een of meer lichamelijke beperkingen. Moeite met bewegen komt het meest voor. Het aantal ouderen met deze beperking daalt wel sinds 1996. Hoe lager de opleiding of het inkomen, hoe meer ouderen met een of meer functiebeperkingen.

Vrouwen hebben vaker beperkingen
Oudere vrouwen hebben vaker functiebeperkingen dan oudere mannen. Een kwart van de vrouwen heeft last van lichamelijk ongemak, van de oudere mannen is dat 16 procent. De lichamelijke beperkingen nemen toe met het klimmen van de jaren. In 2007 gaf 14 procent van de 55- tot 60-jarigen aan beperkingen te hebben, bij de 75- tot 80-jarigen was dit 38 procent.

Beperkingen in bewegen gedaald
Problemen met bewegen komt het vaakst voor, gevolgd door beperkingen in het zien en in het horen. Het afgelopen decennium is het aandeel ouderen met een of meer beperkingen gedaald. Dit komt vooral doordat minder ouderen moeite met bewegen hebben. In 1996 had 18 procent van de ouderen problemen met de beweeglijkheid, in 2007 was dit 14 procent.

Hoe lager de opleiding, hoe vaker een functieprobleem.
Hoe lager opleiding of inkomen, hoe meer lichamelijke problemen. Een op de drie ouderen in de laagste inkomensklasse of met alleen lager onderwijs wordt geconfronteerd met beperkingen. Van de ouderen in de hoogste inkomenklasse of met een hoge opleiding heeft 12 procent beperkingen.

Bron: www.gezondheid.nl

Werkende ouderen:
Het aantal werkende 55-plussers is de afgelopen 20 jaar meer dan verdubbeld en zal in de komende jaren blijven stijgen. Dit stelt uitkeringsinstantie UWV in zijn donderdag gepubliceerde Kennisverslag.

De belangrijkste factoren achter deze ontwikkeling zijn de financiële prikkels van de overheid en het hogere opleidingsniveau van deze groep werknemers. De groeiende arbeidsparticipatie van ouderen betekent echter ook dat meer ouderen een beroep doen op een arbeidsongeschiktheids- of werkloosheidsuitkering.

Bron: www.volkskrant.nl

Relaties

 Alleen zijn is ook maar alleen. Ook voor senioren zijn relaties en andere contacten van vitaal belang. Ze willen samen oud worden. Daarnaast willen ze bestaande contacten onderhouden en nieuwe mensen ontmoeten. Het leven staat niet stil na 60. Ouderen willen over het algemeen nog zoveel als mogelijk met anderen om kunnen gaan.

Wonen

Om goed te kunnen leven dient je huis een baken van rust en veiligheid te zijn. Uitzonderingen daargelaten, geldt dat voor alle mensen. Hoe kijken senioren naar hun woonplek? Zij willen wonen in een gemêleerde buurt met mensen van verschillende leeftijden. Het liefst blijven ze in hun vertrouwde buurt. Bij hen leeft dan ook een grote wens om hun eigen woning aan te passen, zodat ze niet hoeven te verhuizen. Ouderen willen daarbij ook zo lang mogelijk zelfstandig en plezierig wonen.

Talent/Handicap:

Wat zijn senioren eigenlijk voor soort mensen? Het is mogelijk een algemene beschrijving, een soort van psychologisch profiel, van deze steeds groter wordende groep Nederlanders te maken.

Het zijn mensen met eigentijdse wensen. Ze zijn niet saai, maar hip en actief als het kan.

Senioren zijn kritische consumenten voor wie de prijs minder belangrijk is, maar KWALITEIT en persoonlijke aandacht daarentegen wel belangrijk zijn.

Het verlies van rollen

Verlies is een overkoepelend thema bij ouderen, en dat begint bij het verlies van rollen. Als de kinderen het huis uit zijn vervalt de rol als verzorger, en het pensioen betekent het einde van de rol als werkende. Daarmee, zegt Aarssen, "staat het ouder worden in het teken van overgangsmomenten. Het is de fase dat familiebanden weer belangrijker worden, maar ook veranderen. De rol van verzorger verschuift bijvoorbeeld vaak van ouder naar kind." Het zijn juist die overgangen die voor problemen kunnen zorgen. Engel: "Een reactie die we vaak zien is 'claimgedrag' - moeders die de hele dag bij hun volwassen kinderen aan de telefoon hangen en zich overal mee bemoeien. Tot de omgeving er helemaal gek van wordt." Aarssen vult aan: "Eén familie had zelfs een hotline voor hun moeder, een aparte telefoon waar alleen zij het nummer van had. Dan wisten ze in elk geval als zij het was die belde."

Hier blijkt ook meteen het belang van een systemische benadering voor problematiek bij ouderen: de problemen zijn vaak relationeel van aard, wat betekent dat de omgeving onderdeel is van het probleem, én van de oplossing. Dat begint al bij het feit dat ouderen meestal door anderen worden aangemeld voor hulp. Aarssen: "Dat kunnen de kinderen zijn, of de huisarts, of iemand van een verpleeg- of verzorgingshuis." Problemen bij ouderen die door de omgeving gesignaleerd worden zijn bijvoorbeeld verwaarlozing, eenzaamheid, depressie of verslaving aan alcohol of medicatie. Engel: "Ook zien we veel dat oude trauma's weer naar boven komen. Juist door het ouder worden en het verlies van rollen, raken mensen ook hun oude copingstrategieën kwijt. Hard en veel werken is bijvoorbeeld een beproefde strategie om traumatische ervaringen weg te drukken. Als mensen dan stoppen met werken komt dat allemaal weer naar boven. Bij de huidige generatie ouderen spelen vaak oorlogstrauma's weer op." ( Vehmeyer, 2014)

Bron: www.rino.nl

Sociale kaart doelgroep ouderen

Voor ouderen zijn de meest voorkomende organisaties waar zij terecht kunnen met hun problemen hieronder weergegeven.

-          Paramedici;       Fysiotherapeut, ergotherapeut, cesartherapie, logopedist, diëtiste

-          Thuiszorg;          Wijkverpleegkundigen, verzorgenden, huishoudelijk medewerkers

-          Maatschappelijk werkers, psychologen

-          Afhankelijk van regionale afspraken;    Casemanagers dementie

-          Welzijnsorganisaties;    Coördinator, vrijwilligers

-          Verzorgingshuizen;        Verzorgende, teamleiders

-          Verpleeghuizen              ;              Specialiste ouderengeneeskunde, maatschappelijk werker

-          GGZ ouderenzorg;         Psychiatrisch verpleegkundige

-          Poli’s ziekenhuizen;       Verpleegkundige

Gemeente Sittard- Geleen heeft verschillende activiteiten voor ouderen op het gebied van sport. Het doel van deze activiteiten is dat de senioren laagdrempelig (weer) aan het sporten of bewegen te krijgen. Dit is goed voor hun gezondheid en ook goed voor welzijn omdat het een goed gevoel heeft. Dit heeft te maken doordat sproten in een groepsverband plaats vindt, zo heeft sporten ook een sociale kant. Het sociale netwerk van de senioren kan zo in stand blijven.  Professionele organisatie zijn PIW en de Sportstichting. 

Activiteiten van de professionele instellingen:

-         Fit ouder worden

-         Meer bewegen voor ouderen

-         Zwemmen voor ouderen (en bepaalde groepen)

Activiteiten  van de vrijwilligersorganisaties:

-         koersbal

-         Jeu de boules

Activiteiten algemeen ; Dit geregeld door de GGD ZL.

-         Preventiewerk ouderen

-         Preventiewerk roken

-         Preventiewerk alcohol

De gemeente heeft ook professionele instellingen di informatie en adviezen geven. Dit met als doel zelfredzaamheid van de ouderen te vergroten.  Zo zouden de meeste ouderen langer zelfstandig in hun woning/ woonomgeving kunnen blijven wonen. Dit wordt over de hele stad aangeboden. De laatste drie activiteiten  van hieronder zijn activiteiten van vrijwilligersorganisaties.

-          Zorgloket

-          Algemeen maatschappelijk werk

-          Bieb aan huis

-          Ouderenwijzer

-          Geheugentraining

-          Raad en daad

-          Sociaal raadsliedenwerk

-          Steunpunt mantelzorg

-          Wel zo handig

-          Sociale alarmering

-          Clientondersteuning

-          Ouderen adviseurs

-          Informatiemiddagen en avonden

-          Dag van de ouderen

Verder heeft de gemeente ook verschillende activiteiten die gericht zij op ontmoeting en sociale culturele activiteiten. Het gaat dan voornamelijk om de sociale relaties te versterken. Dit wordt vaak in gezet om eenzaamheid te voorkomen of te wel op te lossen. Deze activiteiten worden vaak aangeboden van uit de wijkontmoetingscentra waar alle aanbieders gebruik van kunnen maken. Dit wordt aangeboden door Orbis, Vivantes en PIW en vele vrijwilligersorganisaties bijvoorbeeld KBO, ANBO, zonnebloem, etc.

-          Maatschapesproject voor ouderen

-          Telefooncirkel

-          Maaltijdvoorziening

-          Clientondersteuning

-          Sociale alarmering

-          Sociaal culturele activiteiten

In het wijk- of buurtcentrum worden ook aantal activiteiten georganiseerd door vrijwilligers. Zoals;

-          Open inloop

-          Kienen

-          Sjoelen

-          Wandelen

-          Rummicub

-          Cursus bloemschikken

-          Cursus veiligheid voor ouderen

-          Computercursus

-          Kookcursus

-          Zingen

-          Bridgen

-          Handwerken

-          Feestmiddag/ avond

-          Bezoeken zieken

-          Uitstapjes

-          Ouderesoos

-          Creaclub